Çocuklara Cinsel Eğitim Nasıl Verilmelidir?

Cinsel eğitim; doğumda başlayan ve yaşam boyu süregelen bir bilgilendirmedir. Bu eğitim, çocuğun
olgunluk düzeyine uygun olarak zamanında verilmelidir.

Okul öncesi dönemde çocuğun bedenini keşfettiği sırada kız-erkek farklılığı konusunda bilinçlendirilmemesi, anne ile babanın anatomik yapılarının farklı olduğu konusunda bilgilendirilmemesi, çocukların “Neden benim pipimi kestiler?”ya da “Yaramazlık yaparsam benim de cinsel organımı keserler mi? şeklindeki sorularla endişelenmesine yol açabilir. Cinsel eğitim gerçekten oldukça önemlidir.

Cinsiyetle ilgili bilgi çocuğun bedenini, kendi cinsel organını keşfettiği anda verilmelidir. Bazı bilgilerde çocuk belli bir gelişim aşamasına girmeden önce verilmelidir. Örneğin; her çocuk henüz ergenlik
aşamasının arifesinde iken ergenlik döneminde bedeninde meydana gelecek olan değişikliklerden haberdar edilmelidir. Deneyimlemeden önce anlatmak çocukların bu bilgiye hazır olmadıkları ya da kafalarının karışacağı anlamına gelmez.

Bazı çocuklar cinsellik konusunda sürekli soru sorarken bazı çocuklar ise çekingen oldukları, ailesi tarafından sindirildikleri ya da ailesinin tepkisinden korktukları için hiç soru sormayabilirler. Soru sormamaları merak etmedikleri anlamına gelmez. Soru sormasalar da özel bölgeler, kişisel ve bedensel haklar, ilişkiler ile ilgili kurallar, toplumsal cinsiyet ile ilgili bilgiler her yaş grubuna farklı şekillerde aktarılabilir. Çocuğa ihtiyaç duyduğu bilgiyi vermemek, onu cinsel gelişim konusunda bilgisiz bırakmak, kendisini yaşıtlarından geri ve yeteneksiz hissetmesine yol açabilir, onu endişeli ve ürkek kılabilir.

Çocukların her şeyi merak ettikleri gibi cinsel organlarını da merak etmeleri çok doğaldır. Özellikle bu bölgeler kapalı kaldığı için(iç çamaşırı ya da mayo vs.) ve dokunulduğunda gıdıklanma benzeri güzel bir his verdiği için merak etmektedirler. Çocuğun cinsel organını merak etme ve ona dokunma davranışında bir gariplik olmadığı fakat bunun özel bir davranış olduğu için kendi odasında ya da kendi özel alanında yapmasının daha uygun olacağı söylenmelidir. Bağırmadan ve korkutmadan basitçe iletişime geçilmelidir. “Dokunursan elin çiş olur.”, “Mayonu giymezsen balıklar cinsel organını yer.” gibi korkutma yöntemleri hem çocuğun beden algısı hem de ilerideki cinsel yaşantısı için olumsuz bir takım unsurlara sebep verebilir, aile ve çocuk arasındaki sağlıklı cinsel iletişimi de güçleştirir.

Bazen Çocuklar Ebeveynleri Üzerinden Keşif Yapmak İsteyebilir

Kendilerinin yanı sıra akranları üzerinden de keşifte bulunmak isteyebilirler. Bu keşif, oyunsal aktivitelerle meydana gelebileceği gibi (doktorculuk ya da evcilik vs.) soyunup birbirlerinin vücuduna
bakma şeklinde de olabilir. Bu durumda, çocuğa çıplaklığın ayıp olmadığı, arkadaşının vücudunu merak etmesinde bir problem olmadığı fakat cinsellikle ilgili bilgileri başka birine dokunarak değil ebeveynlerine sorarak öğrenmesinin daha doğru olacağı -özellikle çocukluk döneminde-, isterse beraber bazı kitaplara ya da çizimlere bakabilecekleri söylenmelidir.

Kitaplar ya da internette var olan çocuğun yaşına uygun çizimler kullanılabilir. Çizimler beraber incelenip, “Bunun adı testis, bu penis, bu vulva” şeklinde kavramlar öğretilerek, kız ve oğlanların vücutlarının birbirinden farklı olduğu vurgulanabilir. Bu tarz sohbetler ilerleyen yıllarda da çocukla iletişimi sürdürmede çok faydalıdır.
Bazen de çocuklar ebeveynleri üzerinden keşif yapmak isteyebilir.

Bu durumda ise “Tıpkı sende özel bölgeler olduğu gibi burası da benim özel bölgem.” şeklinde açıklama yapılabilir ve merak ediyorsa yine çizimlere bakma teklifi yapılabilir. İstenmeyen yere dokunduğunda “Bu yaptığın çok ayıp.” diye kızmadan ve kınamadan konuşulmalı, “X yerime dokunmak yerine yanağımdan öpersen, elimden tutarsan çok mutlu olurum.” şeklinde alternatifler sunulmalıdır. Gerçekten sevgi göstermek amacıyla bu davranışları sergileyen bir çocuk “Acaba ebeveynim beni sevmiyor mu?”, “Acaba ben yanlış bir şey mi yaptım?” diye düşünebilir ve bunun neden yanlış bir davranış olduğunu da net bir şekilde
öğrenememiş olur. Kız çocukları ile anneleri, oğlan çocukları ile babaları konuşacak diye bir kaide yoktur. Ailede kim kendini daha rahat hissediyorsa o konuşmalıdır. Ebeveynlerin her ikisi beraber de konuşabilir.

Sadece ergenlik döneminde ergen cinsellikle ilgili bilgileri hemcinsinden alma ihtiyacı duyabilir. Cinsellik eğitimi tek seferde verilen ve biten bir şey değildir. Aile içindeki davranışlar, konuşulanlar vs. önemlidir. Cinsellik konusu sık sık gündemde tutulabilir, çocuğa sorular sorulabilir ve ondan fikir alınabilir.

Psk. Dnş. Aleyna ATAK

Psk. Dnş. Aleyna ATAK’ın cinsel eğitim dışındaki Dil Gelişimi, Çocuğunuzun Sorduğu Sorular ile Besleniyor adlı yazısını okuyabilirsiniz.