Prematüre Bebek Nedir?
Normal gebelik süresi tamamlanmadan dünyaya gelen bebeklere prematüre bebek denir. Normal gebelik 38 ile 42 hafta içinde tamamlanırken, bazı doğumlar 32-37 hafta arasında gerçekleşir. Bu şekilde doğan bebekler, belli bir süreye kadar ekstra hassasiyet ve özel bakım gerektirir. Doğum vaktine göre farklı düzeylerde prematüre bebekler bulunur. 36 haftalık gebelikten sonra dünyaya gelen bebekler geç prematüre bebek kategorisine girer. Prematüre doğumların büyük çoğunluğu bu gruptadır. 34 haftalık gebelik sonucu dünyaya gelenlere orta derece prematüre bebek denir.
Bakıma Dikkat!
31 haftalık gebelikten sonra doğan bebekler ise erken prematüre olarak adlandırılır ve bu grubun sağlık problemleriyle karşılaşma ihtimali oldukça yüksektir. Gelişim tam olarak tamamlanmadığı için, prematüre bebek bakımında son derece dikkatli olmak gerekir. Özellikle temizlik konusunda ekstra hassas olmak ve dezenfektan, aşı ve çeşitli temizlik malzemelerinden faydalanmak oldukça önemlidir. Bebek, olası sağlık sıkıntılarını atlatıp gelişimini tamamlayana kadar hastanede özel bakım odalarında tutulur. Yeni doğan ünitesi adı verilen bu odalar, bebeğin ihtiyacı olan ortamın sağlandığı özel bölümlerdir. Bebekler, anne karnını anımsatacak sıcaklıkta, sterilize edilmiş küvözler içine yerleştirilir. İhtiyaç duyacakları bakım özel yeni doğan hemşireleri tarafından titizlikle yapılır.
Steril Ortamın Önemi
Bebeğin durumuna göre farklı besleme teknikleri uygulanır. Emme ve yutma refleksleri gelişmemiş olan bebekler, sonda yardımı ile besin takviyesi yaparak, bazen anne sütü verilerek beslenir. Beslenme refleksi gelişen bebekler ise, gerekli hijyen koşulları sağlandıktan sonra düzenli aralıklarla annesine verilerek emzirilir.
Hastanede gerekli bakım yapıldıktan sonra taburcu olan prematüre bebek, evde de aynı hassasiyetle bakıma devam etmeye ihtiyaç duyar. Temizliğe dikkat etmek, bu konuda yapılacak en önemli şeydir. Derisi ince olduğu ve enfeksiyon kapma riski bulunduğu için hem bulunduğu odayı hem de ona dokunan elleri temiz tutmak çok büyük önem taşır. Bu yüzden evi sık sık havalandırmak, bebeğin bulunduğu odaya tüylü oyuncaklar koymamak ve fazla kalabalığa sokmamak gerekir. Bu noktada bebeğin ve bakımını yapan kişilerin enfeksiyona karşı aşı olması istenebilir.
Beslenmenin Önemi
Bebeğin gelişiminde büyük rol oynayan bir diğer etken de beslenmedir. Normal bebeklere nazaran daha çok beslenme ve enerji ihtiyacı hisseder. Prematüre bebek, sık sık beslenmek ister. Bu noktada annenin de iyi beslenmesi ve gerekirse süt sağarak biberon kullanması gerekebilir. Annesini emen bebeklerde, emme sırasında bebeğin ve annenin pozisyonunu iyi ayarlamak, rahatlığını sağlamak oldukça önemlidir. Bebeği gerek yastıkla gerekse kollarınızla desteklemek ve ideal pozisyonda emzirmek gerekir. Biberonla beslenen bebeklerde ise, emzik deliğini ve süt akışını iyi ayarlamak büyük önem taşır. Beslenmeden sonra bebeği direkt yatırmadan önce gazını çıkarıp sonrasında bir müddet yan yatırarak rahatlamasını sağlayabilirsiniz. Tüm bu bakımın yanında, doktor ve hemşirelerden aldığınız bilgi dahilinde bebeğinize masaj yapabilirsiniz. Fizyolojik konforunu destekleyebilirsiniz.
Prematüre Bebek İçin Olası Riskler
Gelişimi normal seyrinde tamamlayamadan doğan prematüre bebek, uzun ya da kısa vadeli sağlık sorunlarıyla karşılaşabilir. Bu sorunlar, her bebekte görülmez. Ne kadar erken doğduğuna ve kilosuna bağlı olarak değişiklik gösterir.
Enfeksiyon:
Prematüre bebeklerde en yaygın görülen risk enfeksiyondur. Anne karnında alması gereken antikorları, erken doğum sebebiyle tam olarak alamayan bebek, enfeksiyonlara karşı savunmasız halde dünyaya gelir. Derisi de çok ince olduğu için hem alerji hem enfeksiyon kapma riski oldukça yüksektir. Çeşitli aşı ve ilaçlarla bu risk azalsa bile, tamamen ortadan kaldırmak mümkün değildir. Bebeğin bulunduğu ortam, ona temas eden kişiler ve bakıcıların temizliği önem taşır.
Kansızlık:
Kansızlık sorunuyla karşılaşması da muhtemel olan prematüre bebek, ilaçlar ve kan takviyeleriyle desteklenir. Bu sorun çoğunlukla, bebek hızlı ve hazırlıksız bir şekilde oksijenli ortama geçiş yaptığı için ortaya çıkar.
Bebeğin beyin ve ciğerlerinin yeterli düzeyde gelişmemiş olmasına bağlı olarak, kısa süreli solunum durmaları da meydana gelebilir. Apne ismi verilen bu solunum sıkıntısı, doktorların bilgisi ve kontrolü dahilinde kısa ataklar şeklinde atlatılabilir. Vücuttan karbondioksit atılımı sağlayan sürfaktan maddesinin eksikliği sebebiyle meydana gelen birtakım akciğer sorunları da vardır. Çoğunlukla doğumdan hemen sonra karşılaşılan bir komplikasyondur. Böyle bir durumda bebek solunum cihazına bağlanabilir. Ayrıca sürfaktan takviyesi yapılarak kısa sürede normal seyrine dönebilir.
Retina Sorunları:
Prematüre bebek, erken doğuma bağlı olarak retinası gelişmeden dünyaya gelir ve bu gelişim dışarda tamamlanır. Bu esnada verilen oksijen ve çeşitli ilaçlar, retina damarlarının anormal bir seyirde gelişmesine sebep olabilir. Çeşitli evreleri bulunan bu sorun, ilk evrelerde tedavi gerektirmez.
İleriki evrelerde lazer ya da cerrahi müdahaleyle tedavi edilebilir.
İşitme Kaybı Sorunu:
Bazı bebeklerde, doğum kilosuna ve geçirdiği farklı komplikasyonlara bağlı olarak işitme kaybı da görülebilir. Tüm bu sorunlar bebeğin bünyesine, doğum kilosuna ve doğum haftasına göre değişiklik gösterir. Bazı bebeklerde sorunlar yaşanırken, bazı bebeklerde hiçbir komplikasyon ya da belirti görülmeyebilir. En sağlam bilgi ve tedavi yöntemleri için doktorunuzla görüşüp doğru yolu izleyebilirsiniz.
Prematüre Bebek Doğumdan Nasıl Korunur?
Prematüre bebek sahibi olmak, her şeyden önce zor ve hassas bir durumdur. Hastane ve evde sağlanan özel bakımla bebekler sağlığına kavuşmak ve yaşıtlarının seviyesine gelmek için çaba sarf etmek zorunda kalırlar. Erken doğum sebebiyle meydana gelen bu durumun kaynağı kesin olarak bilinmediği için, önlemek de zordur. Tam sebebi bilinmese bile erken doğuma sebep olabilecek bazı unsurlar bulunur. Anne adayının ve çevresindeki kişilerin bu durumdan mümkün olduğu kadar sakınması ve doktor gözetiminde beklenmesi durumunda erken doğum riski azaltılabilir.
Kimlerde Görülebilir?
Erken doğum riski bulunan anne adayları çoğunlukla daha önce de prematüre doğum yapmış olabiliyor. Çok genç ya da yaşlı, çoğul gebelik ve rahim komplikasyonları bulunan kişiler arasındadır. Daha önce erken doğum yapıp prematüre bebek büyütmüş olan annelerin, hamilelik esnasında bu bilgiyi doktoruyla paylaşması gerek. Kontrollerden geçmesi gerekir. Bu esnada olası bir sorun ya da riskle karşılaşılması halinde çeşitli önlemler sağlanarak doğum geciktirilebilir. Bunun yanında, rahim ağzı ultrason yardımıyla ölçülerek erken doğum riski tespit edilebilir. Bir önceki gebelik üzerinden 6 aydan daha kısa bir süre geçmiş olması da erken doğum riski oluşturabilir. Bu yüzden çeşitli doğum kontrol yöntemleri kullanarak gebeliği geciktirmek ve vücudun iyice toparlanmasını sağlamak gerekir.
Yüksek tansiyon hastası olmak ya da madde kullanımı da erken doğum riskleri arasındadır. Bunun için doktor kontrolünde gerekli tedaviyi almak ve sigara, uyuşturucu, alkol gibi zararlı maddelerden uzak durmak gerekir. Yoğun stres ve fiziksel travmalar hem annenin hem bebeğin sağlığını tehlikeye atan unsurlardır. Özellikle ev içinde şiddet ya da geçimsizlik durumları annenin çeşitli olumsuzluklar yaşayıp erken doğum riskini artırır. Bu yüzden mümkün olduğunca anneyi stresten uzak tutmak ve huzurlu bir ortam oluşturmak gerekir.
Tüm bu önlemlere ya da risk taşımıyor olmasına rağmen prematüre bebek sahibi olan aileler de bulunur. Bu durumda, bebeğin bakımını gerekli hassasiyetle yapmak ve titiz davranmak, yapılacak en önemli şeydir. Bebeğiniz için en doğru bilgiyi ve manevi desteği doktorlardan ve ailenizden alabilirsiniz
