PANDEMİ DÖNEMİ OKUL ÖNCESİ ÇOCUK PSİKOLOJİSİ VE YAKLAŞIMLAR

Pandemi dönemi, çocukların hayatında hem olumlu hem olumsuz birçok değişiklik yaratmıştır. Olumlu yanı olarak, öncesinde çalışan ebeveynleriyle zaman geçiren çocukların daha fazla zaman geçirme fırsatı bulmasıdır. Olumsuz yanlarında birçok şey gösterilebilir. Çocuklar, her gün işe giden anne ya da babasını evde görmüş ve normalde evdeyken onunla oynayan anne babasıyla yine alışık olduğu düzende zaman geçirmek istemiştir. Fakat ebeveynlerinin bilgisayarda çalıştığını görüp hayal kırıklığına uğramıştır.

Sosyalleşmenin Azalması

Parka gidebilen, arkadaşlarıyla sosyalleşebilen çocuklar bunları yapamaz hale gelmiştir. Doğayla iç içe olan ve enerjisini atan çocuklar dört duvar içinde kalmıştır. Ev düzeni onlara yetmez hale gelmiştir. Çok sevdiği anneanne, dedesini görememiş ve onları çok özlemiştir. Hayatına sadece hastanelerde çok nadir gördüğü ya da daha önce hiç görmediği maskeler girmiştir. Hareket ihtiyacını karşılamayan çocukların motor becerileri zayıflamıştır. Arkadaşlarını, akrabalarını göremeyen çocukların sosyalleşme becerisi kısıtlanmıştır. Bu ve bunun gibi daha birçok şey çocukların şimdiye kadar olan hayat düzenlerini değiştirmiştir.

Güvende Olma İhtiyacı

 İnsanoğlunun yaradılışından beri en temel ihtiyacı güvende olma ihtiyacıdır. Hayat boyu yaşanan her değişim, kişinin güvende olmak ihtiyacını tehdit eder. Yaşanan her değişime karşı adapte olmaya çalışırız. Bu durum çocuklar için de geçerlidir. Pandemi dönemi bizlerde olduğu gibi çocukların da güvende olma ihtiyacını sarsmıştır. Fakat; yetişkinlerin, değişikliklere karşı adapte olma becerisi varken çocuklar için bu beceriyi kazanmak zaman alır. Bu sebeple ebeveynler tarafından yapılması gereken bazı şeyler vardır.

Pandemi döneminde yoğun olarak gösterilen virüs haberleri, hastane ve hasta insan görselleri çocukların zihninde güvende olmadığını düşündürür. Ayrıca her an hasta olabileceğine dair bir düşünce yaratır. Bu sebeple özellikle okul öncesi dönem çocukları haberlerden ve olumsuz görsellerden uzak tutulmalıdır.

Ebeveynlere Bağımlılık

Bu dönemde çocuklar, kendilerini güvende hissetmek için ebeveynlerine karşı daha fazla bağımlılık duyabilirler. Sürekli onunla oynamak, hep birlikte vakit geçirmek isteyebilirler. Bu davranışın altındaki sebebi anlamak, ebeveynlerin çocuklarına karşı yaklaşımını belirlemede yardımcı olur. Ebeveyn bu durumu bir problem olarak görür ve endişelenirse çocuklar da aynı şekilde endişeli bir tepkide bulunurlar. Bunun aksine ebeveyn çocuğunun temeldeki ihtiyacını bilir ve anlayış gösterirse çocukların da kaygısı azalacaktır. Onları güvende hissettirmek için duygularını açmasına izin vermek önemlidir. Bunu yaparken onların göz seviyesine inmek, sakin ve yumuşak bir ses tonuyla anlayabileceği cümleler kurmak, her zaman onlarla ilgileneceğinizi ve ilgilenmeye devam edeceğinizi ifade etmek gerekir. Çocuğun zihninde virüsü somutlaştırmak için öyküler, resimler, çocuklar için yapılmış uygun videolardan da yararlanılabilir. Ancak bu konu hakkında konuşmak istemedikleri ya da hazır hissetmedikleri sürece konuşmaya zorlanmamalıdır.

Rutinlere Devam Edilmeli

Uyku saatleri, ev içi aktiviteleri, yemek yeme saatleri gibi planlamalarınıza uymak, pandemi öncesi rutinlerinizi uygulamak gerekir. Hayatın normal akışta devam ettiği düşüncesini çocuklarınıza kazandıracaktır. Eğer hafta sonları pikniğe gitmekten hoşlanan ve bunu pandemi öncesi sık sık yapan bir aileyseniz, pikniği evinize taşıyabilirsiniz. Minderlerden yumuşak çimenler oluşturabilir,  etrafınıza çocuğunuzun çizdiği ağaç resimlerini asabilir, sofra bezini yere sererek evde piknik ortamı yaratabilirsiniz.

Çocukların kelimeleri oyunlarıdır. Size kelimelerle duygularını anlatamazlar fakat oyun içinde duygularını gösterebilirler. Oyun içinde öfkelenir, sakinleşirler; kavga eder barışırlar. Bu yüzden bu yaş grubu çocuklara oyun oynamaları için fırsat tanınmalıdır. Sadece oyun oynaması için kullanacağı bir saat belirlenip her gün seçtiği farklı 3 oyuncak ile oynaması için zaman tanınabilir. Hangi oyunu oynamak istediğini ebeveyni değil, çocuk seçmelidir. Çünkü çocuklar kendi ihtiyacını bilir ve ona göre hareket ederler. Sürekli ebeveyn yönlendirmesine alışan bir çocuk ilk etapta bunu beceremeyip ‘Ne oynayacağım’ diyebilir. Bu durumda ebeveyn ‘Sen ne istersen oynayabilirsin, özgürsün’ diyerek ona karar verme fırsatı tanımalıdır.

Teknoloji Bağımlılığına Dikkat!

Bu dönemde çocuklar kaygılarını azaltmak için anne-babaya bağımlılık gösterdiği gibi teknolojik aletlere de bağımlılık gösterebilir. Bu konuda ebeveyn kontrolü gereklidir. Küçük yaş grubu çocukların dikkat süreleri sebebiyle tablet, tv yada telefonla geçireceği aralıksız zaman 30 dk yı geçmemelidir. Gün içinde toplam 2 saat zaman geçiren çocuk için bu durum 4 parçaya bölünmeli ve aralıksız 2 saat kullanılması kısıtlanmalıdır. Çocuklara göre teknolojik aletler cazip birer seçenektir. Teknolojik aletlerden uzak tutmak için ev ortamı onlar için daha cazip bir hale getirilmelidir. Koridoru,  su şişelerini doldurarak bowling oyun sahası haline getirebilir, ya da evdeki rutin işleri çocukların zevk alacağı oyunlar haline getirebilirsiniz. Örneğin, çamaşır asmaya giderken tavşan taklidi yaparak zıplayarak gidebilirsiniz. Bu durum çocuğunuzun dikkatini çekecek ve size katılmasını sağlayacaktır. Böylece hem kendi işinizi hafifletmek hem de onun size yardım etmesini sağlamak için fırsat yaratabilirsiniz.

Çocuk Psikolojisi hakkında diğer yazılara ulaşmak için buraya tıklayın.